درس 10 چه عواملی موجب گسترش علوم و فنون در دوره ی اسلامی شد ؟
1- آیات قرآن انسان ها را به تفکّر درباره ی چه چیزهایی دعوت می کند ؟
به تفکّر درباره ی آفرینش جهان ، حرکت ستارگان و سیارات ، زندگی جانوران و گیاهان و نظایر آن دعوت می کند.
2- پیامبر گرامی اسلام درباره ی کسب علم چه فرموده اند ؟
به دنبال کسب علم باشید ، حتی اگر مجبور شدید تا چین بروید.
3- دو تن از امامان که کلاس درس داشتند و شاگردان زیادی را پرورش دادند ، نام ببرید.
امام محمّد باقر (ع) و امام جعفر صادق (ع)
4- مسلمانان به چه جهت به علم ریاضیات و ستاره شناسی نیاز داشتند ؟
برای تعیین جهت قبله ، پی بردن به ساعت طلوع و غروب خورشید و تقویم وانجام عبادت ها و کشتیرانی در دریا.
5- مسلمانان در کدام فنّ دریانوردی مهارت داشتند ؟
درساختن و هدایت کشتی مهارت داشتند و با توجه به جهت ستاره قطبی در آسمان ، مسیرشان را در دریا پیدا می کردند.
6- چگونه آثار عملی ملّت هایی چون ایران و یونان در اختیار مسلمانان قرار گرفت ؟
مسلمانان پس از فتح سرزمین هایی چون ایران و یونان آثار علمی آن ها را از زبان فارسی ( پهلوی ) و یونانی به زبان عربی ترجمه کردند تا از آن ها استفاده کنند.
7- فرمان روایان به چه شکل از دانشمندان اسلامی حمایت می کردند ؟
خودشان برای ایجاد کتابخانه ، مدارس و مراکز علمی پیش قدم می شدند.
8- چگونه علوم و فنون اسلامی انتقال پیدا کرد ؟
در سفرهایی که بازرگانان از طریق راه های دریایی و خشکی برای تجارت آمد و رفت می کردند ، این علوم و فنون از جایی به جای دیگر منتقل می شد.
9- چگونه می توان فهمید که مسلمانان فن کاغذسازی را گسترش دادند ؟
از صدها مغازه ی کتاب فروشی که در شهرهایی چون بغداد ، نیشابور و بخارا وجود داشت.
10- دانشگاه جدی شاپور چه زمانی و در کجا تأسیس شد ؟
در زمان ساسانیان در اهواز تأسیس شد امّا تا سیصد سال بعد از ورود اسلام به یاران به کار خود ادامه داد.
11- نظامیه ها چگونه مدارسی بودند ؟
مدارسی بودند که عدّه ی زیادی از افراد در آن ها علم می آموختند و همان جا زندگی می کردند و حکومت خرج تحصیل و زندگی آن ها را می داد.
12- نظامیّه های معروف را نام ببرید.
نظامیّه نیشابور و نظامیّه ی بغداد
13- دانشگاه امروزی جهان به تقلید از چیست ؟
مدارس نظامیّه
14- رصد خانه چگونه جایی بودند ؟
محلّ تحقیق درباره ی ستارگان بودند.
15- در کدام شهرها رصد خانه وجود داشت ؟
شهرهایی چون بغداد و اصفهان و ری رصد خانه داشتند.
16- نخستین بیمارستان و مدرسه پزشکی چه نام داشت ؟
بیمارستان و مدرسه ی پزشکی دانشگاه جندی شاپور.
17- عصر تاریکی اروپا به چه دوره ای گفته می شود ؟
دوره ای که مردم اروپا در جهل و خرافات زندگی می کردند و از پیشرفت های علمی در بین آنها خبری نبود و به پیشرفت های علمی میلمانان با دیده ی حسرت نگاه می کردند.
18- مهم ترین علّت پیشرفت عملی مسلمانان ... تعالیم دین اسلام ... بود.
19- مسلمانان به کمک ... اسطرلاب... موقعیت ستاره ها را مطالعه می کردند.
20- در سرزمین های اسلامی تجارت از طریق ... راه خشکی ... و ... راه های دریایی ... رونق داشت.
21- مسلمانان فن کاغذسازی را از ... چینی ها ... آموختند.
22- یکی از مهمترین مراکز علمی در دروه ی اسلامی ... دانشگاه جدی شاپور ... بود.
23- سامانیان در شهر ... بخارا ... کتابخانه ی عظیمی داشتند که دانشمندان معروف ... ابن سینا ... سال ها در آن مشغول تحقیق و مطالعه بود.
24- یکی از وزیران معروف ایرانی ... خواجه نظام الملک ... بود که مدارس نظامیّه را تأسیس کرده بود.
25- معروف ترین بیمارستان دوره ی اسلامی را شخصی به نام ... عضدالدوله دیلمی ... در شهر ... بغداد ... بنا کرده بود که داروخانه نیز داشت.
فعالیت (4)
کاربرگه ی شماره 13 کتاب کار را انجام دهید.
علّت و معلول
علل پیشرفت های مسلمانان را به طور خلاصه بنویسید.
|
علّت
|
|
معلوم ( نتیجه)
|
|
تعالیم دین اسلام و دعوت به تفکر و کسب علم
|
---->
|
پیشرفت های علمی مسلمانان و شکوفایی علوم و فنون در دوره ی اسلامی
|
|
تجارت و بازرگانی و انتقال علوم و فنون علاوه بر انتقال کالا
|
---->
|
|
نیازهای جدید مسلمانان چون تعیین جهت قبله و طلوع و غروب خورشید
|
---->
|
|
ترجمه علوم و فنون سرزمین های دیگر و استفاده از آن ها
|
---->
|
|
حمایت فرمانروایان از دانشمندان و هنرمندان
|
---->
|
|
پیشرفت مسلمانان در کاغذ سازی و وجود صدها مغازه ی کتاب فروشی
|
---->
|