معنی درس شهدا خورشیدند
ساعت انشا بود
و چنین گفت معلم با ما:
«بچه ها گوش کنید، نظر ما این است
شهدا خورشیدند»
زنگ انشا بود. معلم به بچه ها گفت: به حرف من گوش کنید. به نظرم شهیدان مثل خورشید درخشن و نورانی هستند.
آرایه ادبی: شهدا خورشیدند: تشبیه (ادات تشبیه و وجه شبه خذف شده اند.) => وجه شبه: نورانی و روشنی بخش
مرتضی گفت: شهید
چون شقایق سرخ است
مرتضی گفت: شهید مثل گل شقایق سرخ رنگی است که در خون غلتیده است .
آرایه ادبی: تشبیه شهید به شقایق (چون: ادات تشبیه – وجه شبه: سرخ بودن)
دانش آموزی گفت:
«چون چراغی است که در خانۀ ما میسوزد.»
دانش آموز دیگری پاسخ داد: شهید مثل چراغ نورانی است که خودش می سوزد و با از خودگذشتگی به دیگران نور و روشنی می بخشد و راه درست را نشان می دهد.
آرایه ادبی: تشبیه شهید به چراغ (ادات: چون – وجه شبه: سوختن و روشنایی)
و کسی دیگر گفت: «شهید
داستانی است پر از حادثه و زیبایی.»
دانش آموز دیگری گفت: شهید مانند داستان زیبایی است که در آن اتّفاق شگفت انگیز و جذابی می افتد.
آرایه ادبی: تشبیه شهید به داستان (ادات تشبیه: حذف شده – وجه شبه پر از خادثه و زیبایی بودن)
مصطفی گفت: «شهید
مثل یک نمرۀ بیست
داخل دفتر قلب من و تو می ماند.»
مصطفی پاسخ داد: شهید، مانند نمره ی بیستی است که یاد و خاطره ای زیبا و جاودانه در دل و جان ما به جا میگذارد.
آرایه ادبی: تشبیه شهید به نمرهی بیست (ادات تشبیه: مثل – وجه شبه ماندگار بودن در قلب) / دفتر قلب: اضافه تشبیهی
نکته: در هر سطر از این شعر تشبیهی درباره شهدا به کار رفته است. به طور کل تعداد ۵ تشبیه در شعر شهدا خورشیدند وجود دارد.
درباره تشبیه
تشبیه، ماننده کردن یک چیز به چیزی دیگر است، به شرطی که این مانندگی بر پایه کذب باشد. تشبیه یکی از ابزارهای تصویرسازی است که اصطلاحا “صور خیال” نامیده میشوند. هر تشبیه از چهار رکن تشکیل میشود.
ارکان تشبیه:
- مشبه: چیز یا شخصی که قصد داریم به چیز یا شخص دیگر مانندهاش کنیم.
- مشبه به: چیز یا شخصی است که مشبه به آن ماننده شدهاست.
- ادات تشبیه: کلمه یا عبارتی که نشاندهنده پیوند مشبه و مشبه به است.
- وجه شبه: ویژگی یا ویژگیهای یکسان میان مشبه و مشبه به که باعث ایجاد تشبیه شدهاست.
نکته: در میان ارکان تشبیه، مشبه و مشبه به حتما باید ذکر شوند، وگرنه یک تشبیه شکل نمیگیرد، ولی ادات تشبیه و وجه شبه میتوانند حذف شوند. مشبه و مشبه به از جهت اهمیت، “طرفین تشبیه” نامیده میشوند. (اگر در تشبیه، مشبه هم حذف شود و فقط مشبه به ذکر شود، به آن «استعاره» میگویند.)